روز جهانی دیابت

۲۳ آبانماه (۱۴ نوامبر)؛ روز جهانی دیابت

دیابت یک عارضه ناشى از اختلال در تولید و یا عملکرد انسولین در بدن است. انسولین هورمون یا ماده‌اى است که در لوزالمعده (پانکراس) تولید مى‌شود و سلول‌ها را قادر مى‌سازد تا گلوکز را از خون بگیرد و براى تولید انرژى استفاده کنند.

نامگذاری روز جهانی دیابت

چهاردهم نوامبر، سالگرد تولد “فردریک بانتینگ” کاشف انسولین، اولین بار در سال ۱۹۹۱ با همکاری بنیاد بین‌المللی دیابت (IDF)  و سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روزافزون است.

مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۶ با  تصویب قطعنامه برجسته و منحصر به فرد، دیابت را “یک بیماری مزمن و ناتوان کننده با هزینه های هنگفت“ معرفی کرد که خانواده‌ها، دولت ها و کل جهان با آن مواجه است. بر اساس قطعنامه سازمان ملل، چهاردهم نوامبر (۲۳ آبان ماه) روز جهانی دیابت اعلام شد.

نماد روز جهانی دیابت

برای اعلام تصویب روز جهانی دیابت  از سوی سازمان ملل و نیز برای تأکید بر مبارزه برای پیشگیری از دیابت، استفاده از یک دايره به عنوان نشان «همه با هم براي ديابت»، تصويب  شد.  دايره يک نمادِ ساده است که به راحتي مي توان آن را پذيرفت و استفاده کرد. در تمام ِ فرهنگ ها دايره، نشـانه زندگي و سلامتي است و معني اين نماد نيز اين است که فشارهاي سخت و شديد، نتيجه مثبت دارد. رنگ آبي، تجسم آسمان است که همه ملت ها را متحد مي کند (رنگ پرچم سازمان ملل نيز آبي است). دايره آبي ديابت، نشان اتحاد جهاني براي مبارزه عليه ديابت است.

دیابت چیست؟

اشکال در سیستم سوخت رسانی بدن را که به دلیل کمبود انسولین به وجود می آید “دیابت” می خوانند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس – اندام تولید کننده آنزیم گوارش – ساخت می شود و برای جذب انرژي مواد غذايي ضروري است.

انواع دیابت
۱- دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک : در این نوع بیماری دیابت، بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلاً تولید انسولین ندارد و در نتیجه فقدان انسولين، کنترل قند خون غير ممکن است. معمولاً اين نوع ديابت قبل از ۴۰ سالگي بروز مي کند و اوج ميزان وقوع آن در حدود ۱۴ سالگي است.

۲- دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو : در این نوع بیماری دیابت، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از طرف دیگر سلولهای بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. این نوع ديابت معمولاً در افراد بالاي ۴۰ سال بروز مي کند.

۳- دیابت دوران بارداری: دیابت حاملگی معمولاً بین هفته های ۲۴ و ۲۸ بارداری ظاهر می شود و عموماً پس از زایمان از بین می رود، چون در همه انواع دیابت، میزان قند یا گلوکز خون بسیار بالا می رود علائم و نتايج همه آنها يکسان است.

علائم و نشانه‌های بیماری دیابت
در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی مي‌شوند. با بالاتر رفتن قند خون، علائم ديابت آشکارتر مي‌شوند. پرادراري، پرنوشي، پرخوري، کاهش وزن با وجود اشتهاي زياد، خستگي و تاري ديد از علايم اوليه شايع ديابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته‌اند و حتی دچار عوارض دیابت شده‌اند.

در کودکان دچار دیابت نوع یک، علایم معمولاً ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده‌اند. در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی‌تر بارز می‌شوند. عارضه کتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماري هم در ديابت نوع يک بارز شود. در ديابت نوع دو معمولاً فرد تا سال‌ها بدون علامت است. علايم معمولاً خفيف هستند و به طور تدريجي بدتر مي‌شوند. در نهايت فرد دچار خستگي مفرط و تاري ديد شده و ممکن است دچار دهيدراتاسيون شود.

چه کسانی به دیابت مبتلا می شوند؟
همه افراد ممکن است به دیابت نوع دوم دچار شوند. با این وجود، عواملی وجود دارد که ممکن است شما را در خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دهد. این عوامل عبارتند از:
۱  تجمع چربی در اطراف کمر و معده
۲  کم تحرکی و انجام ندادن حرکات ورزشی
۳  وزن بیش از حد
۴  سن بالای ۴۵ سال
۵  سابقه دیابت نوع دوم در خانواده
۶  ابتلا به دیابت حاملگی
۷  فشار خون بالا
۸  تری گلیسیرید بالا
۹  پایین بودن تجمع لیپوپروتئین و کلسترول ( پایین تر از ۳۵ (

توصیه هایی برای پیشگیری از دیابت

– افزایش فعالیت بدنی
– مصرف مقادیر فراوانی فیبر
– ارتقای مصرف غلات کامل
– کاهش دادن وزن اضافی
– پرهیز از رژیم غذایی محدود و زودگذر و اصلاح الگوی غذایی و انتخاب غذاهای سالم‌تر